Pielęgniarka opatrunkowa
Przewodnicząca Zespołu ds. profilaktyki i leczenia ran przewlekłych
Członek Zarządu Stowarzyszenia Naukowego Leczenia Ran
Drodzy Państwo,
Lato, to oczekiwana przez wszystkich najmilsza pora roku. W słoneczny dzień mamy lepszy humor, więcej energii i jesteśmy bardziej aktywni, jest to udowodnione naukowo. Słońce jest potrzebne do produkcji witamy D, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Udowodnione naukowo jest również, że promienie słoneczne w nadmiarze są bardzo szkodliwe dla naszej skóry.
Zbliżają się wakacje, upragniony urlop, wyjazdy nad wodę i intensywne opalanie skóry, która wymaga odpowiedniego przygotowania. Intensywne opalanie już pierwszego dnia urlopu nie rzadko kończy się poparzeniami słonecznymi, a nawet udarem cieplnym. Do poparzeń może dojść już po 15 minutach ekspozycji na słońce.
Na naszym rynku dostępne są kremy, balsamy, mleczka, spraye i pianki chroniące naszą skórę przed poparzeniami, a ich wybór zależy już od indywidualnych preferencji, wygody stosowania, a także świadomości konsekwencji wynikających z lekceważenia zasad ochrony skóry.
W celu przekazania Państwu najważniejszych informacji dotyczących bezpiecznego zażywania kąpieli słonecznych zapoznałam się z zaleceniami wielu specjalistów Dermatologów, Farmaceutów, lekarzy POZ.
Ochronę skóry wystawionej na działanie promieni słonecznych powinniśmy kontynuować przez cały rok, dopasowując kosmetyki do pory roku.
Większość z nas ma na skórze pieprzyki, brodawki, znamiona barwnikowe. Ważne jest by je skontrolować u lekarza Dermatologa przed urlopem jak również po. Szczególnie dotyczy to osób, które doznały poparzeń słonecznych. Coraz częściej słyszymy o raku skóry i o czerniaku. Badanie skóry za pomocą specjalnego urządzenia jakim jest dermatoskop pozwoli ustalić czy obecne na naszej skórze znamiona barwnikowe nie przekształcają się w raka skóry czy czerniaka.
Zasady przygotowania skóry do bezpiecznych kąpieli słonecznych:
- nie używaj kremów, które zostały z poprzednich wakacji,
- nie stosuj kosmetyków z perfumami, gdyż w połączeniu ze słońcem mogą one wywołać reakcję fototoksyczną,
- nałóż krem do opalania 30 minut przed wyjściem z domu,
- dopasuj krem, balsam, do karnacji, wieku i intensywności nasłonecznienia – wczasy za granicą, (osoby o jasnej karnacji, blond i rudych włosach są bardziej narażone na negatywne skutki nadmiaru słońca, u tych osób może dojść do oparzeń już po 15 minutach ekspozycji na słońce),
- unikaj opalania w godzinach 11.00 – 15.00 ponieważ wtedy słońce jest najbardziej niebezpieczne dla naszej skóry,
- zawsze pamiętaj o nakryciu głowy – kapelusz, czapka z daszkiem,
- ubieraj się w jasne, lekkie, luźne, przewiewne, bawełniane lub lniane stroje,
- chroń oczy – zalecane są okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV,
- staraj się wybierać miejsca zacienione – też się opalisz,
- pij dużo wody, aby uniknąć odwodnienia (odpowiednie nawadnianie chroni skórę przed przesuszeniem spowodowanym bezpośrednim działaniem promieni świetlnych),
- stosuj kosmetyki z filtrem anty-UVA i anty-UVB,
- krem z wyższym filtrem stosuj do twarzy, ust, dekoltu, szyi, łysiny, na małżowiny uszne,
- stopniuj czas ekspozycji na słońce, stopniowo zwiększając – pierwszego dnia nie dłużej niż 30 minut,
- po 2 – 3 godzinach opalania ponownie nałóż krem na skórę,
- nakładaj krem po każdej kąpieli (pomimo tego, że na opakowaniu jest napisane ,,wodoodporny’’)
- w pochmurne dni również stosuj krem z filtrem, gdyż 90% promieniowania przenika przez chmury i możemy poparzyć skórę,
- spędzając urlop w górach stosuj preparaty z wyższym filtrem, gdyż im wyżej, tym promieniowanie jest silniejsze,
- niemowlęta, dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze, powinni przebywać na dworze do godziny 11.00 oraz w godzinach wieczornych, ich skóra jest bardziej narażona na oparzenia słoneczne i udary cieplne,
- osoby, które chorowały na nowotwór skóry, oraz te u których w rodzinie wystąpił ten rodzaj nowotworu są bardziej narażone na negatywne skutki nadmiaru słońca.
Solarium
W krajach Europy, a także w wielu krajach na całym świecie wprowadzono ograniczenia w korzystaniu z solariów. W Polsce od 2018 roku wprowadzony został całkowity zakaz korzystania z solarium przez dzieci i młodzież do 18 roku życia.
Odradza się korzystania z solariów również osobom dorosłym, gdyż urządzenia w nich stosowane emitują promieniowanie zbliżone do tego, które uważa się za odpowiedzialne za zwiększone ryzyko zachorowania na raka skóry. Jeśli mimo ostrzeżeń korzystamy z solarium to wskazane jest raz w miesiącu dokładne obejrzenie swojej skóry – należy zwrócić uwagę czy znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe. W przypadku pojawienia się nowych zmian na skórze lub zmiany w wyglądzie tych, które były wcześniej, konieczna jest wizyta u Dermatologa lub Chirurga-Onkologa.
Promieniowanie UVB i UVA
Promienie UVB stanowią 5% promieniowania ultrafioletowego, które dociera do ziemi. Pomimo tego, że promienie zatrzymywane są przez chmury i szkło, to wnikają w naskórek. Promienie UVB, odpowiadają za opalanie się, ale także odpowiadają za oparzenia słoneczne, reakcje alergiczne, a nawet nowotwory skóry.
Szczególnie niebezpieczne dla naszej skóry jest promieniowanie UVA:
- nie jest zatrzymywane przez chmury, mgłę ani okna , dlatego jesteśmy narażeni na nie przez cały okres swojego życia,
- niezależnie od sezonu czy pogody emitowane jest w jednakowym natężeniu przez cały rok,
- łatwo je przedawkować gdyż nie wywołują żadnych objawów ostrzegawczych, nawet rumienia,
- nie są pochłaniane przez naturalną opaleniznę,
- 80% promieni UVA dociera do górnych obszarów skóry właściwej, a głębiej dociera 20% z nich.
Według Komisji Europejskiej i oznaczeń zalecanych prze tę Komisję najwyższa ochrona wynosi SPF50+.
Co oznacza skrót SPF?
SPF – Sun Protection Factor (Współczynnik Ochrony Przeciwsłonecznej) to międzynarodowy wskaźnik określający wysokość ochrony przed promieniowaniem UVB w kosmetykach.
Jak dochodzi do oparzenia słonecznego?
W naszej skórze jest barwnik, melanina, który stanowi naturalną ochronę przed promieniami UV. W momencie zwiększonej ekspozycji na słońce skóra broni się, produkując większą ilość melaniny i wtedy na ciele pojawia się opalenizna. Zanim do tego dojedzie, u osób, które opalają się bez należytej ochrony, szczególnie u osób z jasną karnacją może wystąpić oparzenie wierzchnich warstw naskórka, co objawia się rumieniem lub zaczerwienieniem.
Stopnie oparzeń słonecznych
W momencie gdy pojawi się rumień na skórze i odczuwamy pieczenie (jest to pierwszy stopień oparzenia słonecznego) należy natychmiast zejść ze słońca, można nasmarować skórę schłodzonym preparatem łagodzącym podrażnienia np. z alantoiną lub panthenolem lub schłodzić skórę prysznicem z letnią wodą czy zastosować zimne okłady np. gaza nasączona czystą letnią wodą. Schłodzenie skóry spowoduje, że zostanie przerwany proces termiczny zachodzący w rozgrzanych tkankach i nie dojdzie do uszkodzenia tkanek. W tym dniu oraz przez kilka następnych, regularnie smarujemy podrażnione miejsca, chronimy je przed słońcem i gorącymi kąpielami. Pierwszy stopień oparzenia słonecznego dotyczy zewnętrznej warstwy skóry, a objawy ustępują po kilku dniach.
Gdy zignorujemy pierwszy stopień oparzenia słonecznego i zbyt szybko wyjdziemy na słońce może dojść do poparzeń skóry drugiego stopnia. Pojawią się na skórze bąble i pęcherze wypełnione płynem surowiczym, których nie należy przekłuwać, gdyż znajdujący się w nich płyn surowiczy jest naturalnym „opatrunkiem” ochronnym dla poparzonej skóry. Może pojawić się gorączka, dreszcze, bóle głowy i wymioty. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Drugi stopień oparzenia słonecznego obejmuje naskórek oraz skórę właściwą, dochodzi do częściowej martwicy naskórka. Leczenie trwa do 6 tygodni.
Ważne jest , aby nie stosować preparatów natłuszczających lub olejków na oparzoną skórę gdyż mogą one utrudniać odprowadzanie ciepła z rozgrzanych, poparzonych tkanek. Należy nałożyć piankę, balsam o działaniu łagodzącym.
Bardzo rzadko występuje trzeci stopień oparzenia słonecznego. Oparzenie sięga głębiej i dotyczy skóry właściwej, tkanki podskórnej i nerwów. Osoba oparzona ma uczucie jakby jej skóra była ,, martwa’’, nie odczuwa dotyku z powodu uszkodzenia receptorów czuciowych. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Leczenie może trwać do kilkunastu tygodni.
U niektórych osób może wystąpić reakcja alergiczna na silne słońce, czyli pokrzywka słoneczna. Nie jest to poparzenie skóry, choć często jest mylona z poparzeniami. Pojawia się zaczerwienienie, drobne, rozlane po skórze grudki – najczęściej na dekolcie, szyi, przedramionach i ramionach, odczuwamy swędzenie w tych miejscach. Pokrzywka słoneczna najczęściej pojawia się przy pierwszym kontakcie ze słońcem, może to być wiosną, na początku lata lub w trakcie wyjazdów do ciepłych krajów, szczególnie u osób z jasną karnacją. W celu złagodzenia reakcji alergicznej należy zastosować preparaty łagodzące podrażnienia np.z alantoiną i panthenolem i oczywiście zejść ze słońca.
Interakcje leków ze słońcem
Faktem jest, że większość społeczeństwa przyjmuje różnego rodzaju leki. Większość z tych leków posiada związki o działaniu fotoalergicznym i fototoksycznym. Z tego powodu mogą wystąpić poważne problemy skórne takie jak pokrzywka, przebarwienia na skórze, swędzenie, zmiany przypominające oparzenie z obrzękiem.
Zarówno leki przyjmowane doustnie jak i miejscowo mogą powodować zmiany skórne przypominające poparzenia jak i uczulenia. Odpowiedzialne za to jest promieniowanie słoneczne – głównie UVA.
Niektóre z leków, które mogą wchodzić w interakcje z promieniami słonecznymi :
- antybiotyki,
- hormony,
- leki psychotropowe, uspokajające, neurologiczne,
- leki rozkurczowe,
- leki przeciwbólowe,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- leki kardiologiczne,
- leki przeciwpasożytnicze,
- leki przeciwgrzybicze,
- leki przeciwcukrzycowe,
- leki na alergię.
Jeśli przyjmujesz leki unikaj słońca i pamiętaj o stosowaniu kremów z wysokim filtrem ochronnym. Niebezpieczna interakcja słońca z lekami może wystąpić już po kilku minutach przebywania na słońcu.
Przestrzegaj zasad bezpiecznego opalania, stosuj kremy z filtrami o stopniu ochrony dobranym do karnacji i intensywności nasłonecznienia.
Oparzenia słoneczne są wynikiem ekspozycji na słońce bez odpowiedniej ochrony.
Zadbajmy więc o skórę, aby w te wakacje nie doszło do bolesnych w skutkach poparzeń.
Drogie Panie,
Brak odpowiedniej ochrony skóry przed promieniami słonecznymi przyspiesza starzenie się naszej skóry, utratę jej jędrności, zmarszczki i przebarwienia.
Jak dobrać odpowiedni preparat z filtrem do ochrony naszej skóry?
Zalecenia Farmaceuty.
Skóra biała, bardzo blada, z piegami, włosy rude lub blond | Skóra taka opala się trudno i bardzo łatwo ulega poparzeniom. Używaj filtra 50+ |
Skóra blada | Zdecydowanie trudno się opala i łatwo ulega poparzeniu. Używaj filtra 30-50+ |
Ciemniejsza biała skóra | Opala się normalnie i rzadko ulega oparzeniom. Używaj filtra 15-50+ |
Skóra brązowa, jasna skóra | Skóra tego typu łatwo się opala i mogą na niej wystąpić minimalne oparzenia. Używaj filtra 12-50+ |
Skóra brązowa | To skóra, która mocno i szybko się opala. Używaj filtra 8-50+ |
Ciemnobrązowa lub czarna skóra | Zawsze mocno się opala, ale nigdy nie ulega oparzeniom słonecznym. Używaj filtra <8 |
Udanych i bezpiecznych wakacji.