mgr Anna Mirosz
Pielęgniarka opatrunkowa
Przewodnicząca Zespołu ds. profilaktyki i leczenia ran przewlekłych
Członek Zarządu Stowarzyszenia Naukowego Leczenia Ran

Drodzy Państwo,

Lato, to oczekiwana przez wszystkich najmilsza pora roku. W słoneczny dzień mamy lepszy humor, więcej energii i jesteśmy bardziej aktywni, jest to udowodnione naukowo. Słońce jest potrzebne do produkcji witamy D, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Udowodnione naukowo jest również, że promienie słoneczne w nadmiarze są bardzo szkodliwe dla naszej skóry.

Zbliżają się wakacje, upragniony urlop, wyjazdy nad wodę i intensywne opalanie skóry, która wymaga odpowiedniego przygotowania. Intensywne opalanie już pierwszego dnia urlopu nie rzadko kończy się poparzeniami słonecznymi, a nawet udarem cieplnym. Do poparzeń  może dojść już po 15 minutach ekspozycji na słońce.

Na naszym rynku dostępne są kremy, balsamy, mleczka, spraye i pianki chroniące naszą skórę przed poparzeniami, a ich wybór zależy już od indywidualnych preferencji, wygody stosowania, a także świadomości konsekwencji wynikających z lekceważenia zasad ochrony skóry.

W celu przekazania Państwu najważniejszych informacji dotyczących bezpiecznego zażywania kąpieli słonecznych zapoznałam się z zaleceniami wielu specjalistów Dermatologów, Farmaceutów, lekarzy POZ.

Ochronę skóry wystawionej na działanie promieni słonecznych powinniśmy kontynuować przez cały rok, dopasowując kosmetyki do pory roku.

Większość z nas ma na skórze pieprzyki, brodawki, znamiona barwnikowe. Ważne jest by je skontrolować u lekarza Dermatologa przed urlopem jak również po. Szczególnie dotyczy to osób, które doznały poparzeń słonecznych.  Coraz częściej słyszymy o raku skóry i o czerniaku. Badanie skóry za pomocą specjalnego urządzenia jakim jest dermatoskop pozwoli ustalić czy obecne na naszej skórze znamiona barwnikowe nie przekształcają się w raka skóry czy czerniaka.  

Zasady przygotowania skóry do bezpiecznych kąpieli słonecznych:

• nie używaj kremów, które zostały z poprzednich wakacji,
• nie stosuj kosmetyków z perfumami, gdyż w połączeniu ze słońcem mogą one wywołać reakcję fototoksyczną,
• nałóż krem do opalania 30 minut przed wyjściem z domu,
• dopasuj krem, balsam, do karnacji, wieku i intensywności nasłonecznienia – wczasy za granicą, (osoby o jasnej karnacji, blond i rudych włosach są bardziej narażone na negatywne skutki nadmiaru słońca, u tych osób może dojść do oparzeń już po 15 minutach ekspozycji na słońce),
• unikaj opalania w godzinach 11.00 – 15.00 ponieważ wtedy słońce jest najbardziej niebezpieczne dla naszej skóry,
• zawsze pamiętaj o nakryciu głowy – kapelusz, czapka z daszkiem,
• ubieraj się w jasne, lekkie, luźne, przewiewne, bawełniane lub lniane stroje,
• chroń oczy – zalecane są okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV,
• staraj się wybierać miejsca zacienione – też się opalisz,
• pij dużo wody, aby uniknąć odwodnienia (odpowiednie nawadnianie chroni skórę przed przesuszeniem spowodowanym bezpośrednim działaniem promieni świetlnych),
• stosuj kosmetyki z filtrem anty-UVA i anty-UVB,
• krem z wyższym filtrem stosuj do twarzy, ust, dekoltu, szyi, łysiny, na małżowiny uszne,
• stopniuj czas ekspozycji na słońce, stopniowo zwiększając – pierwszego dnia nie dłużej niż 30 minut,
• po 2 – 3 godzinach opalania ponownie nałóż krem na skórę,
• nakładaj krem po każdej kąpieli (pomimo tego, że na opakowaniu jest napisane ,,wodoodporny’’)
• w pochmurne dni również stosuj krem z filtrem, gdyż 90% promieniowania przenika przez chmury i możemy poparzyć skórę,
• spędzając urlop w górach stosuj preparaty z wyższym filtrem, gdyż im wyżej, tym promieniowanie jest silniejsze,
• niemowlęta, dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze, powinni przebywać na dworze do godziny 11.00 oraz w godzinach wieczornych, ich skóra jest bardziej narażona na oparzenia słoneczne i udary cieplne,
• osoby, które chorowały na nowotwór skóry, oraz te u których w rodzinie wystąpił ten rodzaj nowotworu są bardziej narażone na negatywne skutki nadmiaru słońca.

Solarium

W krajach Europy, a także w wielu krajach na całym świecie wprowadzono ograniczenia w korzystaniu z solariów. W Polsce od 2018 roku wprowadzony został całkowity zakaz korzystania z solarium przez dzieci i młodzież do 18 roku życia.

Odradza się korzystania z solariów również osobom dorosłym, gdyż urządzenia w nich stosowane emitują promieniowanie zbliżone do tego, które uważa się za odpowiedzialne za zwiększone ryzyko zachorowania na raka skóry. Jeśli mimo ostrzeżeń korzystamy z solarium to wskazane jest raz w miesiącu dokładne  obejrzenie swojej skóry – należy zwrócić uwagę czy znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe. W przypadku pojawienia się nowych zmian na skórze lub zmiany w wyglądzie tych, które były wcześniej, konieczna jest wizyta u Dermatologa lub Chirurga-Onkologa.

Promieniowanie UVB i UVA

Promienie UVB stanowią 5% promieniowania ultrafioletowego, które dociera do ziemi. Pomimo tego, że promienie zatrzymywane są przez chmury i szkło, to wnikają w naskórek. Promienie UVB, odpowiadają za opalanie się, ale także odpowiadają za oparzenia słoneczne, reakcje alergiczne, a nawet nowotwory skóry.

Szczególnie niebezpieczne dla naszej skóry jest promieniowanie UVA:

• nie jest zatrzymywane przez chmury, mgłę ani okna , dlatego jesteśmy narażeni na nie przez cały okres swojego życia,
• niezależnie od sezonu czy pogody emitowane jest w jednakowym natężeniu przez cały rok,
• łatwo je przedawkować gdyż nie wywołują żadnych objawów ostrzegawczych, nawet rumienia,
• nie są pochłaniane przez naturalną opaleniznę,
• 80% promieni UVA dociera do górnych obszarów skóry właściwej, a głębiej dociera 20% z nich.

Według Komisji Europejskiej i oznaczeń zalecanych prze tę Komisję najwyższa ochrona wynosi SPF50+.

Co oznacza skrót SPF?

SPF – Sun Protection Factor  (Współczynnik Ochrony Przeciwsłonecznej) to międzynarodowy wskaźnik określający wysokość ochrony przed promieniowaniem UVB w kosmetykach.

Jak dochodzi do oparzenia słonecznego?

W naszej skórze jest barwnik, melanina, który stanowi naturalną ochronę przed promieniami UV. W momencie zwiększonej ekspozycji na słońce skóra broni się, produkując większą ilość melaniny i wtedy na ciele pojawia się opalenizna. Zanim do tego dojedzie, u osób, które opalają się bez należytej ochrony, szczególnie u osób z jasną karnacją może wystąpić oparzenie wierzchnich warstw naskórka, co objawia się rumieniem lub zaczerwienieniem.

Stopnie oparzeń słonecznych

W momencie gdy pojawi się rumień na skórze i odczuwamy pieczenie (jest to  pierwszy stopień oparzenia słonecznego) należy natychmiast zejść ze słońca, można nasmarować skórę schłodzonym preparatem łagodzącym podrażnienia np. z alantoiną lub panthenolem lub schłodzić skórę prysznicem z letnią wodą czy zastosować zimne okłady np. gaza nasączona czystą letnią wodą. Schłodzenie skóry spowoduje, że zostanie przerwany proces  termiczny zachodzący w rozgrzanych tkankach i nie dojdzie do uszkodzenia tkanek. W tym dniu oraz przez kilka następnych, regularnie smarujemy podrażnione miejsca, chronimy je przed słońcem i gorącymi kąpielami. Pierwszy stopień oparzenia słonecznego dotyczy zewnętrznej warstwy skóry, a objawy ustępują po kilku dniach.

Gdy zignorujemy pierwszy stopień oparzenia słonecznego i zbyt szybko wyjdziemy na słońce może dojść do poparzeń skóry drugiego stopnia. Pojawią się na skórze bąble i pęcherze wypełnione płynem surowiczym, których nie należy przekłuwać, gdyż znajdujący się w nich płyn surowiczy jest naturalnym „opatrunkiem” ochronnym dla poparzonej skóry. Może pojawić się gorączka, dreszcze, bóle głowy i wymioty. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

Drugi stopień oparzenia słonecznego obejmuje naskórek oraz skórę właściwą, dochodzi do częściowej martwicy naskórka. Leczenie trwa do 6 tygodni.

Ważne jest , aby nie stosować preparatów natłuszczających lub olejków na oparzoną skórę gdyż mogą one utrudniać odprowadzanie ciepła z rozgrzanych, poparzonych tkanek. Należy nałożyć piankę, balsam o działaniu łagodzącym.

Bardzo rzadko występuje trzeci stopień oparzenia słonecznego. Oparzenie sięga głębiej i dotyczy skóry właściwej, tkanki podskórnej i nerwów. Osoba oparzona ma uczucie jakby jej skóra była ,, martwa’’, nie odczuwa dotyku z powodu uszkodzenia receptorów czuciowych. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Leczenie może trwać do kilkunastu tygodni. 

 U niektórych osób może wystąpić reakcja alergiczna na silne słońce, czyli pokrzywka słoneczna. Nie jest to poparzenie skóry, choć często jest mylona z poparzeniami. Pojawia się zaczerwienienie, drobne, rozlane po skórze grudki – najczęściej na dekolcie, szyi, przedramionach i ramionach, odczuwamy swędzenie w tych miejscach. Pokrzywka słoneczna najczęściej pojawia się przy pierwszym kontakcie ze słońcem, może to być wiosną, na początku lata lub w trakcie wyjazdów do ciepłych krajów, szczególnie u osób z jasną karnacją. W celu złagodzenia reakcji alergicznej należy zastosować preparaty łagodzące podrażnienia np.z alantoiną i panthenolem i oczywiście zejść ze słońca.

Interakcje leków ze słońcem

Faktem jest, że większość społeczeństwa przyjmuje różnego rodzaju leki. Większość z tych leków posiada związki o działaniu fotoalergicznym  i fototoksycznym. Z tego powodu mogą wystąpić poważne problemy skórne takie jak pokrzywka, przebarwienia na skórze, swędzenie, zmiany przypominające oparzenie z obrzękiem.

Zarówno leki przyjmowane doustnie jak i miejscowo mogą powodować zmiany skórne przypominające poparzenia jak i uczulenia. Odpowiedzialne za to jest promieniowanie słoneczne – głównie UVA.

Niektóre z leków, które mogą wchodzić w interakcje z promieniami słonecznymi :

• antybiotyki,
• hormony,
• leki psychotropowe, uspokajające, neurologiczne,
• leki rozkurczowe,
• leki przeciwbólowe,
• niesteroidowe leki przeciwzapalne,
• leki kardiologiczne,
• leki przeciwpasożytnicze,
• leki przeciwgrzybicze,
• leki przeciwcukrzycowe,
• leki na alergię.

Jeśli przyjmujesz leki unikaj słońca i pamiętaj o stosowaniu kremów z wysokim filtrem ochronnym. Niebezpieczna interakcja słońca z lekami może wystąpić już po kilku minutach przebywania na słońcu.

Przestrzegaj zasad bezpiecznego opalania, stosuj kremy z filtrami o stopniu ochrony dobranym do karnacji i intensywności nasłonecznienia.

Oparzenia słoneczne są wynikiem ekspozycji na słońce bez odpowiedniej ochrony.  

Zadbajmy więc o skórę, aby w te wakacje nie doszło do bolesnych w skutkach poparzeń.

Drogie Panie,

Brak odpowiedniej ochrony skóry przed promieniami słonecznymi przyspiesza starzenie się naszej skóry, utratę jej jędrności, zmarszczki i przebarwienia.

Jak dobrać odpowiedni preparat z filtrem do ochrony naszej skóry?

Zalecenia Farmaceuty.

Udanych i bezpiecznych wakacji.

Drukuj