Pielęgniarka opatrunkowa
Przewodnicząca Zespołu ds. profilaktyki i leczenia ran przewlekłych
Członek Zarządu Stowarzyszenia Naukowego Leczenia Ran
Drodzy Państwo,
Zbliża się koniec roku, więc czas na podsumowania, przemyślenia, refleksje, plany na nadchodzący rok. Ja również mam plany, głównie dotyczące mojej pracy. Moje plany zawodowe to rozszerzenie edukacji na temat profilaktyki powikłań chorób przewlekłych, głównie cukrzycy. Wciąż uważam, że wiedza na temat powikłań chorób przewlekłych i odpowiednia profilaktyka spowodowałyby zmniejszenie liczby amputacji małych i dużych. Oczywiście zdaję sobie sprawę z tego, że zajmie to kilka lat, jest to proces długofalowy, ale wciąż wierzę, że jest to możliwe.
Wiemy, że wysoki poziom glikemii, ale według międzynarodowych ekspertów także skoki glikemii w tym szczególnie poposiłkowe (wystarczą dwa w ciągu 6 godzin) mają toksyczne działanie na tkanki — tzw. glukotoksyczność. Potwierdzają to liczne badania przeprowadzane przez specjalistów z różnych dziedzin medycyny. Wszyscy opisują, że tylko wczesna intensywna kontrola glikemii redukuje ryzyko powikłań cukrzycy. Dowiadujemy się o „pamięci metabolicznej”, czyli przetrwaniu procesów patologicznych związanych ze zwiększeniem stresu oksydacyjnego oraz glikacji białek i lipidów komórkowych u osób chorych na cukrzycę. Zjawisko „pamięci metabolicznej” wymusza konieczność wczesnego, intensywnego leczenia wszystkich postaci cukrzycy, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia przewlekłych powikłań na skutek przewlekłej hiperglikemii.
Wiemy, że dla prewencji przewlekłych powikłań konieczne jest skuteczne leczenie od początku choroby. Niestety cukrzyca typu 2 zaczyna się nawet 10 lat przed postawieniem diagnozy klinicznej. Nie ma „łagodnej, niegroźnej” cukrzycy. Każda przewlekła hiperglikemia, niezależnie od jej przyczyny i nasilenia, prowadzi do zmian w mitochondriach śródbłonka naczyń. Nawet jeśli dojdzie do obniżenia lub normalizacji glikemii, glikowane mitochondria nadal produkują anion nadtlenkowy, aktywując w ten sposób szlaki zaangażowane w patogenezie szeroko rozumianych powikłań cukrzycy.
W świetle nowo poznanych przez mnie wieloośrodkowych opracowań potwierdzających rolę metabolicznego wyrównania w prewencji rozwoju powikłań przewlekłych uważam, ze znaczenie wczesnej edukacji i profilaktyki nabiera jeszcze większego znaczenia.
W Poradniach Ogólnych POZ wykonywane są badania krwi, które umożliwiają wychwycenie osób u których już występuje nietolerancja glukozy czyli stan przedcukrzycowy, a także występują zaburzenia metaboliczne. Występujący stan przedcukrzycowy jest stanem wysokiego ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2. W momencie rozwoju choroby organizm ma obniżoną zdolność metabolizowania glukozy, dlatego długo po spożyciu posiłku zawierającego węglowodany, głównie proste, występują niebezpieczne skoki glikemii i/lub utrzymuje się wysoki poziom cukru we krwi. Taka sytuacja jest bardzo niekorzystna dla organizmu, gdyż wywołuje wiele niepożądanych konsekwencji zdrowotnych. Kolejne czynniki, które predysponują do rozwoju nietolerancji glukozy to długotrwały lub całkowity brak aktywności fizycznej nadwaga oraz otyłość, (u tych chorych rozwija się insulinooporność prowadząca do cukrzycy), a także używki takie jak alkohol czy papierosy.
Nietolerancję glukozy łatwo jest rozpoznać, należy przeprowadzić jedno z dwóch badań:
- test wchłaniania glukozy, w którym wykonuje się badanie krwi na czczo i po 1 i 2 godzinach po spożyciu
75g glukozy;
- określić poziom hemoglobiny glikowanej HgA1c (Norma < 5, wyrównanie cukrzycy – < 6,5), co jest według międzynarodowych ekspertów równoważnym dla testu wchłaniania glukozy badaniem w diagnostyce cukrzycy, wskazuje wyrównanie glikemii w ciągu 3 poprzedzających badanie miesięcy.
O nietolerancji glukozy świadczy:
- nieprawidłowa glikemia na czczo – glikemia mieszczącą się w przedziale 100-125 mg/dl;
- nieprawidłowa tolerancja glukozy – glikemia mieszcząca się w przedziale 140-199 mg/dl w 120 minucie od spożycia 75 g glukozy.
Już jeden nieprawidłowy wynik badania może świadczyć o problemach z gospodarką węglowodanową. Dlatego już na tym etapie niezbędna jest zmiana stylu życia wraz z zastosowaniem odpowiedniej farmakoterapii.
Konieczne jest wprowadzenie odpowiednich nawyków żywieniowych. W pierwszej kolejności należy zastosować dietę z ograniczeniem węglowodanów łatwo przyswajalnych i wyeliminować wszystkie produkty słodkie i przetworzone. Wsparcie w tej kwestii możecie Państwo uzyskać w Gabinecie Dietetyka w Przychodni przy ul. Kościuszki 9 w Mińsku Mazowieckim.
Na podstawie opublikowanych wyników badań specjalistów z różnych dziedzin medycyny na świecie wiemy, że 40% do 80% osób z owrzodzeniem cukrzycowym mogłoby uniknąć amputacji gdyby odpowiednio wcześnie zgłosiło się do lekarza. Ten czas ma ogromne znaczenie. Będzie to możliwe tylko wtedy, kiedy społeczeństwo posiadając wiedzę na temat zagrożeń jakie niesie cukrzyca, czy zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi będzie przestrzegać określonych zaleceń i wykonywać proste czynności profilaktyczne, które pozwolą na szybkie wykrycie problemu i wczesne wdrożenie leczenia. Cukrzyca to podstępna choroba dotycząca całego organizmu, która przez wiele lat przebiega bezobjawowo, dlatego tak ważne są regularne badania profilaktyczne.
Wiele razy pisałam o owrzodzeniach cukrzycowych i wciąż to robię, gdyż jest to najbardziej niebezpieczne powikłanie, które w bardzo krótkim czasie może doprowadzić do konieczności amputacji kończyny dolnej lub być zagrożeniem życia.
Podczas każdej prezentacji na temat owrzodzeń cukrzycowych mówię o roli edukatora w cukrzycy. Nowo pozyskana wiedza jeszcze bardziej utwierdza mnie w przekonaniu iż w każdej Przychodni POZ powinien być zatrudniony edukator w cukrzycy. Jego rola jest ogromna w profilaktyce powikłań cukrzycy. Każda osoba u której zdiagnozowano cukrzycę powinna trafić do edukatora i nie powinno to być jednorazowe spotkanie, ale systematyczne, regularne wizyty.
*Artykuły z których korzystałam do wglądu.
Stawiam na edukację, profilaktykę bo przecież łatwiej jest zapobiegać niż leczyć
W roku 2021 Stowarzyszenie Naukowe Leczenia Ran wydało zalecenia, procedury diagnostyki, terapii i edukacji Pacjenta – Algorytmy i wytyczne wczesnej oraz wtórnej profilaktyki ZSC.
Zachęcam do zapoznania się z tymi informacjami.
Gabinet leczenia ran
Niestety rok 2021, a szczególnie kilka ostatnich miesięcy pokazały, że liczba osób z raną trudno gojącą się/ przewlekłą wzrosła. Pojawiły się osoby u których koniecznością było podjęcie decyzji o tzw. małej amputacji (dotyczącej palca stopy lub palców) na pierwszej wizycie w Gabinecie leczenia ran.
O czym to świadczy ? Niestety, świadczy to o tym, że te osoby nie wykonywały badań profilaktycznych, że nie posiadały wiedzy na temat chorób uznanych za cywilizacyjne i powikłań tych chorób. Zbyt długo czekały z pójściem do lekarza po pojawieniu się rany na stopie, zbagatelizowały zasiniały palec u stopy i inne niepokojące objawy, które doprowadziły do konieczności amputacji. Niestety, wciąż zdarza się, że cukrzyca rozpoznawana jest dopiero gdy osoba zgłasza się z owrzodzeniem na stopie. Podczas zbierania wywiadu słyszymy cyt. „… tak, mam cukrzycę, ale ten 2 typ, niegroźny”, a osoba zgłasza się z owrzodzeniem palucha stopy, świadczy to o całkowitym braku wiedzy na temat zagrożeń jakie niesie za sobą cukrzyca typu 2. Kiedy zaczynam tłumaczyć, że brak wiedzy doprowadził do powstania owrzodzenia słyszę, cyt. „u mnie zawsze wszystko dobrze się goiło, jak się skaleczyłem to zaraz się zagoiło”.
Rok 2021 to również uratowane stopy cukrzycowe przed amputacją i ogromna radość Pacjentów i ich bliskich. „Walczymy” o uratowanie każdej kończyny przed amputacją, lecz niestety zdarza się, że nie zawsze jesteśmy w stanie pomóc.
Holistyczna opieka nad Pacjentem, zespół wielodyscyplinarny, profesjonalny personel medyczny jest niezbędny do uratowania kończyny. Staramy się zapewnić naszym Pacjentom właśnie taką opiekę. Konsultujemy się ze specjalistami z różnych dziedzin medycyny, a w razie konieczności ułatwiamy Pacjentom przyjęcie do Szpitala. Ściśle współpracujemy z Poradnią Diabetologiczną w Mińsku Mazowieckim. Telefonicznie ustalamy pierwszorazowe wizyty z lekarzem Diabetologiem dla naszych Pacjentów już z owrzodzeniem cukrzycowym i z wysokimi poziomami glikemii lub wizyty w naszym gabinecie Pacjentów z Poradni Diabetologicznej.
Staramy się objąć opieką jak największą ilość Pacjentów, przejmujemy Pacjentów z gabinetów chirurgicznych, konsultujemy i wspólnie prowadzimy leczenie.
Od stycznia 2021 roku do 30 listopada w Poradni Chirurgicznej (3 gabinety lekarskie i zabiegowe) wykonano 6.698 opatrunków
Drodzy Państwo,
Z okazji nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku życzę Państwu dużo zdrowia, uniknięcia powstania powikłań chorób przewlekłych, a tym, którzy borykają się z problemem rany trudno gojącej się szybkiego wygojenia.
Niech nadchodzący dużymi krokami rok 2022 będzie rokiem profilaktyki powikłań różnych chorób, nie tylko przewlekłych.
Wigilijna Święta Noc,
Od opłatka bije blask,
ale gdzieś tam ulicami,
Krążą ci, co są dziś sami,
Pusty talerz dostawiamy,
może zbłądzą pod nasz dach?
Wigilijna Święta Noc,
Niesie łaskę w każdy dom,
Serca swoje otwieramy
Dla tych, którzy są dziś z nami
I z czułością wspominamy tych,
Co już odeszli stąd.
Niech nadchodzące Święta Bożego Narodzenia
Będą czasem spokoju i szczęścia,
radości przeżywanej w gronie najbliższych
Oraz wytchnienia od codziennych obowiązków.
Niech Nowy Rok …. przyniesie wszelką pomyślność
I pozwoli na spełnienie najskrytszych marzeń.
Moje przesłanie na 2022 rok nie wymaga wielu słów.
„Troskę o innych zacznij od siebie”
