Anna Mirosz
mgr Anna Mirosz
Pielęgniarka opatrunkowa
Przewodnicząca Zespołu ds. profilaktyki i leczenia ran przewlekłych
Członek Zarządu Stowarzyszenia Naukowego Leczenia Ran

Drodzy Państwo,

W związku z ograniczeniami działalności gabinetu leczenia ran, w trosce o Państwa zdrowie i opiekę nad raną przewlekłą w warunkach domowych, przekazuję Państwu bardzo szczegółowy schemat zmiany opatrunku w domu.

Schemat ten został napisany przez GRUPĘ ROBOCZĄ DS. PRAKTYKI STOWARZYSZENIA NAUKOWEGO LECZENIA RAN, czyli wielu specjalistów z różnych dziedzin medycyny, zarówno lekarzy jak i pielęgniarek. Ja również jestem członkiem tej grupy. Został opublikowany w pierwszym numerze czasopisma Forum Leczenia Ran w pierwszym kwartale tego roku. Zachęcam do zapoznania się z ważnymi informacjami jakie zostały tam zawarte zarówno co do zmiany opatrunku jak i doboru właściwego opatrunku do danej rany. Do ogólnego schematu dodałam przykładowe nazwy lawaseptyków, antyseptyków, maści i kremów do pielęgnacji skóry wokół rany.

Podczas zmiany opatrunku niezwykle ważne jest oczyszczenie rany, można wykonać tę czynność za pomocą gazika lub specjalnych gąbek (wound pad), które można zakupić w Aptece.

Zmiana opatrunku w domu:

  1. Starannie umyj i zdezynfekuj ręce.
  2. Załóż rękawiczki jednorazowe.
  3. Przygotuj miejsce na stanowisko do zmiany opatrunku.
  4. Przygotuj wszystkie niezbędne materiały do zmiany opatrunku.
  5. Zdejmij opatrunek z rany – gdy jest przesuszony i przylega do rany, namocz go roztworem soli fizjologicznej NaCl 0,9 % i poczekaj, aż bezboleśnie i lekko zacznie odchodzić od rany.
  6. Zrób zdjęcie opatrunku i prześlij go, aby pielęgniarka mogła ocenić stopień i rodzaj wysięku z rany.
  7. Brudny opatrunek włóż do przygotowanego wcześniej worka.
  8. Zmień rękawiczki.
  9. Zrób zdjęcie rany.
  10. Umyj powierzchnię skóry okalającą ranę, np. pianką do pielęgnacji skóry (SeniCare, MoliCare skin, emulsja do pielęgnacji i mycia ciała Octenisan, inne), płynnym mydłem, rękawicami nasączonymi do mycia i pielęgnacji skóry (np. Octenisan rękawice).
  11. Dokładnie oczyść ranę jałowym gazikiem, padem (gąbką) nasączonym preparatem do mycia rany (np. Octenilin płyn, Prontosan płyn, Microdacyn płyn, Granudacyn płyn, SutriSept płyn), usuwając nadmiar wysięku, martwych tkanek, pozostałości opatrunku – wykonaj tę czynność zawsze od zewnątrz do jej środka. Umyj patyczkiem do ucha zmoczonym antyseptykiem przetoki, a wilgotnym gazikiem kieszenie, usuwając z nich wszystko to co się w nich znajduje.
  12. Nałóż na ranę gazik nasączony zalecanym antyseptykiem (np. Prontosan, Sutrisept, Microdacyn, Granudacyn) i pozostaw na ranie ok. 3 – 5 minut.
  13. Następnie zmyj antyseptyk roztworem NaCl 0,9%, a okolicę rany czyli skórę wokół rany osusz np. ręcznikiem jednorazowym. Zadbaj o skórę wokół rany, stosując maści i kremy nawilżające, natłuszczające skórę, np. maść cholesterolowa, biała wazelina, maść witaminowa, maść z nagietka, inne. Jeśli będziesz nakładać opatrunek samoprzylepny, to maści, kremy ochronne na skórę nakładaj po założeniu opatrunku, gdyż warstwa przylepna opatrunku nie przyklei się do skóry.
  14. Wyjmij opatrunek specjalistyczny z opakowania, chwytając go za brzegi, rogi. Jeśli wielkość opatrunku jest zbliżona do wielkości rany, należy położyć cały opatrunek tak, aby zakrył ranę. Jeśli opatrunek jest duży, należy przyciąć go do wielkości rany nożyczkami przeznaczonymi tylko i wyłącznie do tego celu. Niektóre opatrunki jak np. Aquacele powinny być większe od rany o ok. 1-2 cm, gdyż w kontakcie z wysiękiem z rany żelują i zmniejszają swoje rozmiary.
    Należy pamiętać o zdjęciu folii pokrywającej większość opatrunków piankowych, następnie nałóż go na ranę – jest to opatrunek pierwotny, który powinien wypełnić ranę i kieszenie lub przetoki. Jeżeli w ranie jest przetoka, pomóż sobie patyczkiem do ucha, ale zwilż go antyseptykiem przed kontaktem z opatrunkiem w ranie, lub jednorazowym narzędziem np. pęsetą.
  15. Na opatrunek pierwotny należy położyć opatrunek wtórny (czyli wierzchni), chłonny (taki, który będzie pochłaniał nadmiar wysięku z rany). Opatrunek, może być przylepny i wtedy nie ma potrzeby zakładać bandaża czy plastra, w zależności od umiejscowienia rany.
  16. Po założeniu bandaża jego koniec należy zabezpieczyć plastrem lub założyć siatkę Codofix, nie należy zawiązywać bandaża na supeł, oraz zabezpieczać go „żabką metalową”, gdyż może dojść do zranienia naskórka, niedokrwienia lub odleżyny spowodowanej uciskiem supła.
  17. Nie należy zaklejać plastrem całego opatrunku – zmienia to właściwości działania opatrunku aktywnego, można jednak wzmocnić plastrem brzegi opatrunku.
  18. Zdejmij i wyrzuć rękawiczki do worka, zawiąż go i podpisz – „Materiał opatrunkowy zużyty”.
  19. Starannie umyj i zdezynfekuj ręce.

Zmiany opatrunków powinny być wykonywane w zależności od ilości wysięku z rany, co 1 – 2 – 3 – 5 dni.

Zmiana opatrunku w domu

Drodzy Państwo,

Wciąż spotykam się ze stosowaniem przez Państwa płynów, maści, kremów, które nie są zalecane do miejscowego leczenia ran trudno gojących się/ran przewlekłych.

Według aktualnej wiedzy medycznej nie należy stosować do ran przewlekłych:

  • Wody utlenionej 3%,
  • Rivanolu,
  • Kwasu bornego,
  • Gencjany,
  • Maści sterydowych,
  • Maści antybiotykowych,
  • Nie należy stosować Octeniseptu do ran tunelowych, kieszeni i nigdzie skąd nie można go wypłukać!

Mam nadzieję, że przekazana przeze mnie wiedza pomoże Państwu w opiece nad raną przewlekłą.

W grudniu zapoznacie się Państwo z zaleceniami dietetycznymi, które są niezwykle ważne dla osób chorych na cukrzycę. Odpowiednie odżywianie ma wpływ na poziom glikemii we krwi, a poziom glikemii między innymi ma wpływ na gojenie owrzodzeń cukrzycowych.