Kinga Oklesińska
Dyplomowany dietetyk Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Facebook

Czy w naszym SPZOZ jest Poradnia Dietetyczna?

Tak, poradnia dietetyczna znajduje się w Przychodni Lekarskiej SPZOZ na ulicy Kościuszki 9.

W jaki sposób pacjent może uzyskać poradę dietetyka?

Aby uzyskać bezpłatną poradę dietetyka pacjent musi uzyskać skierowanie od lekarza prowadzącego/rodzinnego.

Czy dieta osoby zdrowej różni się od diety osoby chorej na cukrzycę typu II?

Zasady racjonalnego żywienia dotyczą diabetyków tak samo, jak osób zdrowych. Zarówno osoba chorująca na cukrzyce, jak i osoba zdrowa powinna wzorować swój sposób odżywiania w oparciu o Piramidę Zdrowego Żywienia I Aktywności Fizycznej opracowaną w Instytucie Żywności i Żywienia w 2016 r. Piramida kierowana jest do przede wszystkim do osób zdrowych, a w przypadku współistnienia chorób cywilizacyjnych (typu otyłość, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie, osteoporoza) może nastąpić niewielka modyfikacja proponowanych w piramidzie zaleceń.

Dodatkowe komponenty w diecie, które należy uwzględnić przy cukrzycy:

• większa kontrola ilości spożywanych węglowodanów. Węglowodany powinny stanowić 40-50% z całodziennej racji pokarmowej,
• spożywanie węglowodanów złożonych, takich jak np. pieczywo pełnoziarniste, pełnoziarnista mąka, pełnoziarnisty makaron, brązowy ryż; unikanie węglowodanów prostych, czyli np. cukru, czekolady, cukierków, ciastek, gum do żucia, dżemu, owoców w puszcze, białego pieczywa i innych oczyszczonych produktów zbożowych,
• regularne i częste przyjmowanie posiłków,
• spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym.

Czy to co jemy ma wpływ na poziom glikemii?

Oczywiście, że tak! Na stężenie glukozy we krwi wpływa zarówno ilość spożytych węglowodanów, jak i ich rodzaj. W cukrzycy dieta oparta jest na węglowodanach, które charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym (IG). Wskaźnik ten wyraża procentową prędkość wzrostu stężenia glukozy we krwi człowieka po konsumpcji produktów w zestawieniu ze zwiększeniem, jakie pojawia się po spożyciu takiej samej ilości węglowodanów w formie czystej glukozy. Mniejszy IG oznacza mniejszy wzrost poposiłkowej glikemii. Odgrywa to istotną rolę w prewencji i leczeniu cukrzycy. Spożywanie węglowodanów o niskim IG powoduje uczucie sytości, zmniejsza do minimum poposiłkową sekrecję insuliny, a także opóźnia uczucie głodu. Produkty o niskim indeksie glikemicznym to najczęściej surowe nieprzetworzone warzywa np. cukinia, czosnek, warzywa zielone, a także inne produkty takie jak makaron sojowy, świeże morele, pomidor, chleb pełnoziarnisty. Produkty te spowalniają wchłanianie glukozy oraz powodują łagodny wzrost glikemii przez dłuższy czas, w przeciwieństwie do spożycia węglowodanów prostych: pszennych produktów zbożowych, słodyczy, dojrzałych owoców itp. Należy również pamiętać, że nie tylko rodzaj produktu, ale również jego przygotowanie warunkuje indeks glikemiczny. Procesy takie jak gotowanie (zwłaszcza rozgotowanie) oraz rozdrabnianie znacząco go podwyższają. Im bardziej przetworzony produkt, tym będzie miał większy indeks glikemiczny. Aby obniżyć indeks glikemiczny warto dodać do posiłku produkty białkowe (drób, ryby, jaja), czy tłuszczowe (oleje, awokado, orzechy, nasiona i pestki).

Obróbka termiczna, a Indeks Glikemiczny

Metody przygotowywania potraw- jak powinny wyglądać?

Produkty zbożowe najlepiej gotować al dente i unikać ich rozgotowywania. Warzywa i owoce należy jeść na surowo lub w razie potrzeby krótko gotować je, w małej ilości wody. Jako sos do surówek i sałatek warto użyć oliwę, sok z cytryny lub jogurt naturalny. Produkty powinny być jadane w całości, bez rozdrabniania np. lepiej zjeść owoc, niż koktajl owocowy lub zupę z kawałkami warzyw, niż zupę krem. Warto też zwracać uwagę na stopień dojrzałości owoców i warzyw – te mniej dojrzałe będą miały niższy IG. Należy też unikać smażenia, a tłuszcze dodawać już do gotowej potrawy.

Ile razy dziennie osoba chora na cukrzycę powinna przyjmować posiłki?

Osoba chora na cukrzycę powinna spożywać 5-6 posiłków dziennie, co 3-4 godziny. Ważne by posiłki były przyjmowane regularnie o podobnych porach.

Na co zwrócić szczególną uwagę?

• Dieta diabetyka powinna charakteryzować się wysoką zawartością błonnika pokarmowego. Odpowiednia zawartość włókna pokarmowego (jego frakcji rozpuszczalnej, która znajduje się głównie w roślinach strączkowych, w warzywach i owocach) w diecie człowieka zapobiega przed szybkim wzrostem glukozy we krwi, a także powoduje lepszą kontrolę glikemii poposiłkowej. Błonnik ten wpływa zatem na zmniejszenie wartości odpowiednich parametrów krwi.
• Należy ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych i produktów obfitujących w cholesterol. Tłuszcze nasycone i cholesterol: masło, smalec, tłuste gatunki mięs, tłuste produkty mleczne, podroby, jaja, olej palmowy i kokosowy, fast-foody, produkty przetworzone. W cukrzycy istotne jest także ograniczenie do minimum izomerów trans kwasów tłuszczowych. Izomery ,,trans” kwasów tłuszczowych podnoszą poziom cholesterolu LDL. Występowanie: zupy i sosy w proszku, fast-foody, chipsy, krakersy, margaryny twarde, pączki, ciasta i ciastka przemysłowo produkowane, czekolada.
• Dieta cukrzyka wymaga ograniczenia spożycia soli. Sól podwyższa ciśnienie tętnicze krwi, a więc zwiększa ryzyko powikłań cukrzycy. Maksymalnie 1 łyżeczka dziennie (5g). Zaleca się unikanie gotowych przypraw typu „Vegeta” na rzecz naturalnych ziół.
• Słodycze, miód i cukier są grupą produktów, które nie są uwzględnione w piramidzie zdrowego żywienia w związku z czym należy starać się wyeliminować je z diety. Od słodkiego smaku można się odzwyczaić, stopniowo np. poprzez zmniejszanie ilości cukru dodawanego do herbaty czy kawy
• Regularna aktywność fizyczna poprawia tolerancję glukozy i zwiększa insulinowrażliwość.

Czy owoce można jeść w dowolnych ilościach?

Owoce są źródłem witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego, jednak ze względu na dużą zawartość cukrów prostych (które powodują nagłe skoki glikemii) powinny być ograniczone do 2 porcji dziennie. Jedna porcja to: jeden średniej wielkości owoc np.: jabłko, gruszka, pomarańcza, banan, brzoskwinia, nektarynka/2 małe owoce np.: kiwi, mandarynki, śliwki, morele/1 szklanka owoców małych np.: porzeczki, jagody, maliny, truskawki.

Czy osoba chora na cukrzycę powinna pić więcej płynów niż osoba zdrowa?

Regularne uzupełnianie płynów w organizmie jest niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania tak samo jak w przypadku osoby zdrowej . Zalecane jest, aby wypijać od 1,5 do 2 litrów wody dziennie. Głównym źródłem płynów w diecie pacjenta z cukrzycą powinna być średniozmineralizowana woda mineralna, o niskiej zawartości sodu. Bezwzględnie należy ograniczyć spożycie napojów będących źródłem węglowodanów łatwo przyswajalnych, takich jak: słodkie napoje gazowane, napoje energetyczne, soki owocowe.

Spożywanie alkoholu przez osoby dotknięte chorobą nie jest zalecane Alkohol hamuje uwalnianie glukozy z wątroby i w związku z tym jego spożycie (zwłaszcza bez przekąski) może sprzyjać rozwojowi niedocukrzenia.

Jakie produkty powinny znaleźć się w codziennej diecie diabetyka?

• pełnoziarniste produkty zbożowe,
• warzywa i owoce (z przewagą warzyw),
• mleko i produkty mleczne niskotłuszczowe,
• chude mięso, ryby, drób, wędliny dobrej jakości, jaja i nasiona roślin strączkowych,
• tłuszcze (nienasycone kwasy tłuszczowe: oliwa, oleje roślinne, pestki dyni, nasiona słonecznika, orzechy, awokado, margaryny miękkie, tłuste ryby morskie np. łosoś).

Przykładowy dzienny jadłospis:

Śniadanie:

• Chleb pełnoziarnisty (100g) margaryna miękka (10g), polędwica Sopocka (40g), liście sałaty lodowej, plastry świeżego ogórka/pomidora/rzodkiewki/papryki
• Słaba herbata/woda mineralna niskosodowa

2 Śniadanie:

• Płatki owsiane(35g), jogurt naturalny (200ml), maliny (150g), siemię lniane (5g)
• Woda z cytryną i miętą (250ml)

Obiad:

• I danie: zupa krem z zielonego groszku (300ml)
• II danie: pieczony łosoś w ziołach (150g), kasza gryczana (80g), surówka z marchwi i jabłka (200g)
• Woda z cytryną (250ml)

Podwieczorek:

• Gotowane brokuły (180g), polane jogurtem naturalnym (30ml), posypane ziarnami słonecznika (20g) i orzechami włoskimi (15g)
• Woda mineralna niskosodowa (250ml)

Kolacja:

• Chleb pełnoziarnisty (40g), margaryna miękka (5g), sałatka: jajko na twardo (60g), pomidor (100g), papryka (50g), ogórek (50g), sałata lodowa (50g), pieprz, oliwa z oliwek (10g)
• Herbata bez cukru (250ml)

Drukuj