Pielęgniarka opatrunkowa
Przewodnicząca Zespołu ds. profilaktyki i leczenia ran przewlekłych
Członek Zarządu Stowarzyszenia Naukowego Leczenia Ran
Witam Państwa serdecznie w Nowym Roku.
W styczniu przekażę Państwu ważne informacje na temat prostaty, męskiego narządu płciowego. Dlaczego wybrałam ten temat?
Temat wybrałam z tego powodu, aby pokazać Panom, że wizyta u Urologa nie jest taka straszna jak wielu z nich myśli, a może ustrzec przed wieloma groźnymi chorobami i ich powikłaniami.
Co powinien wiedzieć każdy mężczyzna na temat prostaty?
Z tym pytaniem zwróciłam się do pana doktora Jacka Budy, specjalisty Urologa, który pracuje w poradni urologicznej w naszym SPZOZ.
– Gruczoł krokowy, inaczej stercz z łacińskiego prostata należy do układu męskich narządów płciowych. W chwili urodzenia prostata jest wielkością zbliżona do ziarna grochu, następnie stopniowo powiększa się, aby w wieku 30 lat osiągnąć wielkość prawidłową czyli koło 20 ml.
Gruczoł krokowy położony jest pod pęcherzem moczowym, otacza początkowy, tzw. sterczowy odcinek cewki moczowej co wpływa na stan układu dolnych dróg moczowych – pęcherza moczowego i cewki moczowej. Pełni w męskim organizmie ważne funkcje, m.in. jego wydzielina zawiera substancje, które stanowią materiał odżywczy dla plemników.
Gdy dochodzi do przerostu prostaty, na skutek mechanicznego ucisku cewki moczowej, pojawiają się problemy z oddawaniem moczu.
Panie doktorze, czy wiek mężczyzny ma wpływ na powstanie chorób gruczołu krokowego?
– Zdecydowanie tak. U młodych mężczyzn jest to najczęściej zapalenie, w starszym wieku dominuje łagodny rozrost (BPH-bening prostatic hyperplasia) lub rak.
Wiek, to najistotniejszy czynnik ryzyka powstania chorób gruczołu krokowego. Pomiędzy 41 a 50 rokiem życia stwierdzono powiększenie stercza u około 20% mężczyzn, natomiast już w wieku powyżej 80 roku życia proces ten dotyka 90% mężczyzn.
Przyczyny łagodnego rozrostu gruczołu krokowego nie są do końca poznane. Ogólnie można stwierdzić, że przyczyną są zmiany w środowisku hormonalnym (hormony płciowe) starzejącego się mężczyzny.
Jaki wpływ na organizm ma powiększona prostata?
– Następstwem rozrastającej się prostaty jest ucisk na cewkę moczową wpływając na zwiększenie oporu przepływu moczu doprowadzając w konsekwencji do wtórnych zmian w pęcherzu moczowym, pogrubienie ściany pęcherza na skutek przerostu mięśnia wypierającego mocz czy też nierówności wewnętrznej powierzchni pęcherza w postaci beleczkowania i pseudouchyłków. Z czasem, przy długotrwałej, nieleczonej przeszkodzie dochodzi do dekompensacji pomiędzy siłą wypieracza, a oporem stawianym przez uciśniętą cewkę doprowadzając do zalegania moczu w pęcherzu. Zalegający mocz sprzyja z kolei zakażeniom i kamicy pęcherza moczowego. Narastające zaleganie doprowadza, bądź do ostrego zatrzymania moczu i konieczności cewnikowania pęcherza, bądź do stopniowej utraty kurczliwości pęcherza objawiającej się paradoksalnym moczeniem czyli wykapywaniem moczu z przepełnionego pęcherza. W następstwie dużego zalegania dochodzi do utrudnienia odpływu z górnych dróg moczowych, czyli nerek, doprowadzając do niewydolności nerek.
Panie doktorze, proszę powiedzieć czy można temu zapobiec, jeśli tak to w jaki sposób?
– Najważniejszym postępowaniem profilaktycznym jest poddawanie się corocznym badaniom kontrolnym. U mężczyzn z obciążonym wywiadem rodzinnym chorobami gruczołu krokowego należy poddawać się badaniom już po 40 roku życia, u pozostałych między 45 a 50 rokiem życia.
Czy to co jemy może mieć wpływ na rozrost gruczołu krokowego?
– Oczywiście, że tak. Dowiedziono, że w profilaktyce dużą rolę odgrywa dieta. Ograniczenie mięsa i tłuszczów zwierzęcych to kluczowe założenia profilaktyki. Do niesprzyjających czynników zalicza się alkohol i palenie tytoniu.
Korzystny wpływ ma dieta bogata w tłuszcze roślinne zawarte w orzechach, siemieniu lnianym, kukurydzy, pestkach słonecznika i dyni oraz czosnku. Ochronnie na gruczoł krokowy wpływają związki zawarte w soi.
Tak dużo mówimy obecnie o aktywności fizycznej, czy na rozrost prostaty ma ona również wpływ?
– Tak jak w profilaktyce innych chorób przewlekłych tak i w rozroście prostaty, aktywność fizyczna ma ogromny wpływ.
Na co powinien zwrócić uwagę mężczyzna? Co powinno go zaniepokoić?
– Objawy związane z uciskiem na cewkę moczową przez rozrastający się gruczoł krokowy to objawy przeszkodowe:
- zwężony strumień moczu,
- wydłużony czas mikcji (sikania),
- wyczekiwanie na rozpoczęcie,
- wysiłek z tym związany.
Te objawy powinny już skłonić mężczyznę do wizyty u urologa.
Objawami wtórnymi do przeszkody są:
- częstomocz dzienny i nocny,
- gwałtowne parcie na pęcherz,
- bolesna mikcja,
- ostre zatrzymanie moczu,
- przewlekłe wykapywanie moczu z przepełnionego pęcherza,
- krwiomocz,
- zakażenia układu moczowego,
- w skrajnych przypadkach niewydolność nerek z nudnościami, wymioty, utrata masy ciała, niedokrwistość a nawet śpiączka.
Co jest przyczyną unikania wizyty u Urologa?
– Obawa i wstyd przed wizytą u Urologa i badania prostaty palcem wprowadzonym przez odbyt to podstawowy błąd popełniany przez wielu mężczyzn.
Takie badanie pozwala wykryć początkowe stadium choroby i wdrożyć wczesne leczenie. Wszyscy wiemy, że lepiej zapobiegać chorobom niż je leczyć.
Czy zgłaszając się na pierwszą wizytę do pana doktora, oczywiście ze skierowaniem od lekarza POZ, pacjent powinien mieć wykonane badania? Jeśli tak to jakie?
– Badania podstawowe, które powinny być przeprowadzone na etapie konsultacji u lekarza rodzinnego przed skierowaniem do Urologa to:
- badanie ogólne moczu,
- krew na PSA,
- kreatynina,
- glukoza,
- USG układu moczowego z wypełnionym pęcherzem i po mikcji.
Niewątpliwie pozwoli to na lepsze wykorzystanie konsultacji urologicznej, podjęcie wcześniejszego leczenia lub dalsze specjalistyczne ukierunkowanie pacjenta.
Ważne jest, aby pacjent posiadał ze sobą karty informacyjne z przebytych hospitalizacji oraz spisane na kartce nazwy stosowanych leków. Wówczas wkroczenie z leczeniem pozwoli na zmniejszenie ryzyka interakcji pomiędzy lekami a w konsekwencji pozwoli zminimalizować objawy uboczne.
Na czym polega diagnostyka urologiczna podczas pierwszej wizyty u Urologa?
– Diagnostyka urologiczna polega na zebraniu dokładnego wywiadu (ułatwia to wypełnienie przez pacjenta punktacji objawów I – PSS, tabela nr 1), palpacyjnym zbadaniu brzucha, narządów płciowych i gruczołu krokowego palcem wprowadzonym przez odbyt.
– Celem tego artykułu jest zdopingowanie mężczyzn do wyzbycia się wstydu przed badaniem i zrobienie pierwszego kroku zapisując się na wizytę do Urologa.
Drodzy Państwo,
Aby zarejestrować się na pierwszą wizytę do lekarza Urologa proszę dzwonić do rejestracji pod numer 25 506 53 99.
