
Kto z nas wyobraża sobie dzień bez wypicia filiżanki ulubionej kawy? Kawa jest obok wody najpopularniejszym napojem na świecie. Co roku wypijanych jest ponad 450 miliardów filiżanek. Jest to napój z palonych, a potem mielonych ziaren kawowca. Wśród wielu składników znajdujących się w kawie kluczowymi są kofeina, kwas chlorogenowy, a także diterpeny: kafestol i kahweol. Główne działanie kawy przypisywane jest jednak samej kofeinie. Kofeina jest chemicznym związkiem organicznym, a dokładnie purynowym alkaloidem. Znaleźć ją można nie tylko w kawie, ale i w herbacie, kakao, czekoladzie, napojach energetycznych oraz w wielu lekach.
Zalety kawy:
- Działa pobudzająco, niweluje zmęczenie i senność ( pobudza działanie kory mózgowej oraz całego centralnego układu nerwowego. Kofeina wywołuje obniżenie napięcia mięśni gładkich, powodując odprężenie i lepsze samopoczucie).
- Kawa dotlenia mózg, poprawia koncentrację i pamięć krótkotrwałą.
- U osób starszych zapobiega zanikom pamięci (kofeina zmienia elektryczną aktywność komórek mózgowych wzmacniając fale gamma odpowiedzialne za procesy uczenia się i zapamiętywania).
- Zmniejsza ryzyko zachorowania na kamicę żółciową, raka jelita grubego, wątroby i pęcherza moczowego.
- Chroni przed chorobą Parkinsona, a także może wpłynąć na obniżenie ryzyka rozwoju choroby Alzheimera. Kawa stymuluje naczynia krwionośne w mózgu, dzięki czemu do komórek nerwowych dociera więcej tlenu i substancji odżywczych.
- Aromat i działanie kawy wyostrzają zmysły.
- Wpływa korzystnie na układ trawienia i krążenia. Poprawia procesy metaboliczne, w tym także spalanie tkanki tłuszczowej.
- Kawa ma działanie moczopędnie, dzięki czemu szkodliwe substancje są szybciej wydalane z moczem.
- Zapobiega astmie, tłumiąc wydzielanie histaminy odpowiedzialnej za alergię.
- Zmniejsza ryzyko cukrzycy typu II.
- Wypicie kawy przed wysiłkiem fizycznym zmniejsza ból mięśni.
Jednakże kofeina, jak każdy inny środek stymulujący, nie powinna być dawkowania w zbyt dużych ilościach. Zwykle nie powinniśmy przekraczać 400 mg kofeiny na dzień (przekroczenie może skutkować objawami przedawkowania). Zależy to oczywiście od indywidualnych predyspozycji oraz przystosowania organizmu – organizm ludzki przyzwyczaja się do codziennie serwowanej dawki kofeiny. Kawa w zbyt dużych ilościach zmniejsza przyswajanie żelaza oraz cynku, a więc nie pij jej do żadnych posiłków, ani nie popijaj nią leków. Spożywanie nadmiernej ilości kawy (powyżej trzech filiżanek dziennie) może powodować roztrzęsienie i nerwowość. Ponadto może mieć wpływ na obniżenie ogólnej kondycji oraz niekorzystny na układ krążenia, kawa może powodować niestrawność, drażnić błony śluzowe żołądka i jelit, utrudniać zasypianie oraz wpływać na obniżanie nastroju. Kofeina jest alkaloidem i uzależnia. Przy dużym spożyciu organizm przestaje być wrażliwy na jej działanie. Umiar i rozsądek jest tutaj najlepszym podejściem. W racjonalnych dawkach kawa nie zaszkodzi, a pomoże.
Zatem jaką ilość kawy możemy wypijać?
Nie ma niestety jednoznacznej odpowiedzi w kwestii ilości kofeiny w jednej kawie. Zależna jest ona od gatunku kawy, producenta, sposobu parzenia (z ekspresu, gotowana, rozpuszczalna) a także samej jej mocy. Różne źródła podają różne informacje. Według jednych filiżanka kawy z ekspresu może mieć 58-76 mg kofeiny, a kawa parzona nawet do 130 mg w 240 ml. Tolerancja kofeiny u dorosłego człowieka jest różna. Decyduje o niej wiele czynników, m.in. zwyczaje żywieniowe, wiek, płeć, masa ciała czy też uwarunkowania zdrowotne. Optymalne spożycie u osób dorosłych nie powinno przekraczać 400 – 500mg kofeiny na dzień.
Średnia zawartość kofeiny w napojach:
- filiżanka czarnej kawy – 70-140 mg
- filiżanka kawy rozpuszczalnej – 95 mg
- filiżanka espresso – 57 mg
- filiżanka kawy mrożonej – 50-70 mg
- szklanka czarnej, sypanej herbaty – 65 mg
- szklanka czarnej, ekspresowej herbaty – 46 mg
- szklanka zielonej herbaty – 31 mg
- puszka (0,33l) Coca-Coli – 45 mg