Kinga Oklesińska
Kinga Oklesińska
Dyplomowany dietetyk Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Facebook

Kto z nas wyobraża sobie dzień bez wypicia filiżanki ulubionej kawy? Kawa jest obok wody najpopularniejszym napojem na świecie. Co roku wypijanych jest ponad 450 miliardów filiżanek. Jest to napój z palonych, a potem mielonych ziaren kawowca. Wśród wielu składników znajdujących się w kawie kluczowymi są kofeina, kwas chlorogenowy, a także diterpeny: kafestol i kahweol. Główne działanie kawy przypisywane jest jednak samej kofeinie. Kofeina jest chemicznym związkiem organicznym, a dokładnie purynowym alkaloidem. Znaleźć ją można nie tylko w kawie, ale i w herbacie, kakao, czekoladzie, napojach energetycznych oraz w wielu lekach.

Zalety kawy:

  1. Działa pobudzająco, niweluje zmęczenie i senność ( pobudza działanie kory mózgowej oraz całego centralnego układu nerwowego. Kofeina wywołuje obniżenie napięcia mięśni gładkich, powodując odprężenie i lepsze samopoczucie).
  2. Kawa dotlenia mózg, poprawia koncentrację i pamięć krótkotrwałą.
  3. U osób starszych zapobiega zanikom pamięci (kofeina zmienia elektryczną aktywność komórek mózgowych wzmacniając fale gamma odpowiedzialne za procesy uczenia się i zapamiętywania).
  4. Zmniejsza ryzyko zachorowania na kamicę żółciową, raka jelita grubego, wątroby i pęcherza moczowego.
  5. Chroni przed chorobą Parkinsona, a także może wpłynąć na obniżenie ryzyka rozwoju choroby Alzheimera. Kawa stymuluje naczynia krwionośne w mózgu, dzięki czemu do komórek nerwowych dociera więcej tlenu i substancji odżywczych.
  6. Aromat i działanie kawy wyostrzają zmysły.
  7. Wpływa korzystnie na układ trawienia i krążenia. Poprawia procesy metaboliczne, w tym także spalanie tkanki tłuszczowej.
  8. Kawa ma działanie moczopędnie, dzięki czemu szkodliwe substancje są szybciej wydalane z moczem.
  9. Zapobiega astmie, tłumiąc wydzielanie histaminy odpowiedzialnej za alergię.
  10. Zmniejsza ryzyko cukrzycy typu II.
  11. Wypicie kawy przed wysiłkiem fizycznym zmniejsza ból mięśni.

Jednakże kofeina, jak każdy inny środek stymulujący, nie powinna być dawkowania w zbyt dużych ilościach. Zwykle nie powinniśmy przekraczać 400 mg kofeiny na dzień (przekroczenie może skutkować objawami przedawkowania). Zależy to oczywiście od indywidualnych predyspozycji oraz przystosowania organizmu – organizm ludzki przyzwyczaja się do codziennie serwowanej dawki kofeiny. Kawa w zbyt dużych ilościach zmniejsza przyswajanie żelaza oraz cynku, a więc nie pij jej do żadnych posiłków, ani nie popijaj nią leków. Spożywanie nadmiernej ilości kawy (powyżej trzech filiżanek dziennie) może powodować roztrzęsienie i nerwowość. Ponadto może mieć wpływ na obniżenie ogólnej kondycji oraz niekorzystny na układ krążenia, kawa może powodować niestrawność, drażnić błony śluzowe żołądka i jelit, utrudniać zasypianie oraz wpływać na obniżanie nastroju. Kofeina jest alkaloidem i uzależnia. Przy dużym spożyciu organizm przestaje być wrażliwy na jej działanie. Umiar i rozsądek jest tutaj najlepszym podejściem. W racjonalnych dawkach kawa nie zaszkodzi, a pomoże.

Zatem jaką ilość kawy możemy wypijać?

Nie ma niestety jednoznacznej odpowiedzi w kwestii ilości kofeiny w jednej kawie. Zależna jest ona od gatunku kawy, producenta, sposobu parzenia (z ekspresu, gotowana, rozpuszczalna) a także samej jej mocy. Różne źródła podają różne informacje. Według jednych filiżanka kawy z ekspresu może mieć 58-76 mg kofeiny, a kawa parzona nawet do 130 mg w 240 ml. Tolerancja kofeiny u dorosłego człowieka jest różna. Decyduje o niej wiele czynników, m.in. zwyczaje żywieniowe, wiek, płeć, masa ciała czy też uwarunkowania zdrowotne. Optymalne spożycie u osób dorosłych nie powinno przekraczać 400 – 500mg kofeiny na dzień.

Średnia zawartość kofeiny w napojach:

  • filiżanka czarnej kawy – 70-140 mg
  • filiżanka kawy rozpuszczalnej – 95 mg
  • filiżanka espresso – 57 mg
  • filiżanka kawy mrożonej – 50-70 mg
  • szklanka czarnej, sypanej herbaty – 65 mg
  • szklanka czarnej, ekspresowej herbaty – 46 mg
  • szklanka zielonej herbaty – 31 mg
  • puszka (0,33l) Coca-Coli – 45 mg